Aybüke Türk Haber "Habere Bozkutça Bakış"
Türkiye, Afrika kıtasına yönelik çok boyutlu dış politika vizyonu çerçevesinde son yirmi yılda diplomatik, ekonomik, kültürel ve insani alanlarda tarihi bir açılım gerçekleştirdi. “Eşit ortaklık ve kazan-kazan” prensibiyle yürütülen bu süreç, Türkiye’yi Afrika’da güvenilir bir ortak ve yükselen bir aktör konumuna taşıdı.
Diplomatik Ağ Rekor Seviyede Genişledi
2002 yılında yalnızca 12 olan Türkiye’nin Afrika’daki büyükelçilik sayısı, 2024 itibarıyla 44’e yükseldi. Karşılıklı ilişkilerin gelişmesine paralel olarak, Ankara’daki Afrika ülkeleri büyükelçiliklerinin sayısı da 10’dan 38’e çıktı. Bu diplomatik genişleme, siyasi, ekonomik ve kültürel iş birliklerinde önemli sıçramalar getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Rekor Ziyaretlerle Afrika’ya Damga Vurdu
Son 5 yılda Türkiye ile Afrika arasında gerçekleştirilen üst düzey ziyaretler 500’ü aştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Afrika ülkesine 53 ziyaret yaparak “Afrika’yı en fazla ziyaret eden lider” unvanını elde etti.
Her Alanda Anlaşma ve İş Birliği
Büyükelçiliklerin açılmasıyla birlikte Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle imzaladığı anlaşmalar hızla arttı. Bugüne kadar 49 ülke ile ticari ve ekonomik iş birliği, 32 ülke ile yatırımların korunması, 17 ülke ile çifte vergilendirmenin önlenmesi, 35 ülke ile askeri çerçeve, 21 ülke ile askeri eğitim ve 29 ülke ile savunma sanayi iş birliği anlaşmaları imzalandı. Ayrıca 49 ülke ile iş konseyleri kuruldu.
Ticaret ve Yatırımlarda Tarihi Artış
2002’de 4,3 milyar dolar olan Türkiye-Afrika ticaret hacmi, 2024 sonunda 36,6 milyar dolara çıkarak yaklaşık 9 kat arttı. Türk yatırımları ise 2003’te 67 milyon dolardan 2024’te 10 milyar dolara yükseldi. Türk müteahhitleri bugüne kadar Afrika’da 97 milyar dolar değerinde 2 bin 31 projeye imza attı. Türk Eximbank, Afrika Finans Kuruluşu’nun ilk Afrika dışı sermayedarı oldu.
THY Afrika’yı Dünyaya Bağladı
Türk Hava Yolları, 41 Afrika ülkesinde 62 şehre sefer düzenleyerek kıtayı küresel ekonomiye entegre eden hava köprüleri kurdu.
Eğitim, Kültür ve İnsani Yardımda Güçlü Adımlar
Türkiye burslarından faydalanan Afrikalı öğrenci sayısı altı kat artarak 62 bine ulaştı. TİKA’nın kıtada 22 ofisi bulunuyor; 18 Yunus Emre Enstitüsü 15 ülkede faaliyet gösteriyor; Türkiye Maarif Vakfı 27 ülkede 230’dan fazla kurumla 25 bin öğrenciye eğitim veriyor. Türkiye ayrıca Somali, Sudan ve Nijer’de modern hastaneler inşa ederek sağlık alanında da derin izler bıraktı.
Barış Diplomasisinde Güvenilir Arabulucu
Türkiye, Somali Federal Hükümeti ile Somaliland arasında 2013’ten bu yana kolaylaştırıcı rol üstleniyor. 2024’te başlatılan Ankara Süreci ile Etiyopya ve Somali arasında arabuluculuk yapıldı. 11 Aralık 2024’te Ankara’da imzalanan “Ankara Bildirisi” bu sürecin somut bir sonucu oldu.
Yumuşak Güç ve Güvenlik İş Birliği
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Afrika Afrikalılarındır, biz sizin altınlarınız için burada değiliz” sözleriyle özetlediği vizyon, Türkiye’yi sömürgeci anlayıştan uzak bir dost ülke olarak konumlandırdı. TİKA, Maarif Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü ve Diyanet İşleri Başkanlığı gibi kurumlar, kıtada kültürel ve insani bağları derinleştirdi. Güvenlik alanında imzalanan anlaşmalar, askeri eğitimler ve Somali’deki Türk askeri üssü, Türkiye’nin stratejik varlığını pekiştirdi.
Gelecek Vizyonu
Afrika’nın hızla artan nüfusu ve büyüyen ekonomisi, Türkiye için ticaret, yatırım ve stratejik iş birliği açısından büyük fırsatlar sunuyor. Ankara, kıta ile ilişkilerini “eşit ortaklık” temelinde derinleştirerek, hem kendi kalkınmasına hem de Afrika’nın barış, istikrar ve refahına katkı sağlamayı hedefliyor.
