Görüşme Çağrısı, Füze Molası mı?

İran’ın diplomasi çağrısı, İsrail’e mühimmat toparlama fırsatı mı sağladı? Son dönemde yaşanan gelişmeler, bu sorunun ciddiyetle tartışılmasına neden oluyor. Tahran yönetiminin “diplomasiye açığız” yönündeki açıklamaları, birçok çevrede barışçıl bir tutum olarak yorumlanırken, İsrail’in askeri kaynaklarındaki ciddi yıpranmışlık göz önüne alındığında bu çağrıların Tel Aviv’e stratejik açıdan zaman kazandırdığı değerlendirmeleri öne çıkıyor.

Özellikle mühimmat ve füze stoklarında sıkıntı yaşadığı bilinen İsrail’in, askeri hazırlıklarını tamamlayabilmesi için böyle bir “diplomatik bekleme süresine” ihtiyacı olduğu ileri sürülüyor. Washington Post ve bazı bölgesel kaynaklara göre, İsrail’in hava savunma sistemleri büyük ölçüde tüketilmiş durumda ve ABD’den ek mühimmat sevkiyatı bekleniyor. İsrail’in askeri kapasitesinin bu dönemde zayıf olması, doğrudan saldırı planlarının ertelenmesine yol açtı. Bu da İran’ın diplomasi çağrılarının sadece bir barış isteği değil, aynı zamanda İsrail’e zaman kazandıran bir hamle olduğuna dair şüpheleri artırıyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın da bu gelişmelere dair açıklamaları dikkat çekici. Fox News’a verdiği röportajda Trump, “İsrail henüz hazır değil. İran’ın hava savunması büyük oranda devre dışı ama biz bu işi aceleye getirmeyeceğiz” dedi.

Bu açıklama, ABD’nin İsrail’le birlikte İran’a yönelik bir saldırı planını uzun vadeli bir strateji olarak sürdürdüğünü düşündürüyor. Trump ayrıca Oval Ofis’te yaptığı bir başka açıklamada “Ben savaş istemiyorum ama anlaşmalar için zaman kazanmak da kötü değil” diyerek bu sürecin kontrollü biçimde yürütüldüğünü ima etti.

İran’ın hava savunma sistemlerinin imhası, bu stratejik tablonun önemli bir parçası. İsrail’in önceki aylarda gerçekleştirdiği saldırılarla İran’ın S-300 tipi savunma sistemlerinin etkisiz hale getirildiği belirtiliyor. İran, buna rağmen doğrudan karşılık vermektense müzakere kapısını açık tutmayı tercih etti. Ancak bu süreçte Batı medyasının yoğun biçimde İran’ın nükleer silahlanma çabalarına dikkat çekmesi, krizin askeri değilse bile psikolojik olarak devam ettiğini gösteriyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), İran’ın zenginleştirilmiş uranyum oranının yüzde 60 seviyelerine ulaştığını doğrularken, silah üretimi için gereken yüzde 90 eşiğine hâlâ ulaşılmadığını belirtti. Buna rağmen, İsrail ve ABD medyası bu gelişmeyi “silah üretimi için son adım” şeklinde servis ediyor. Bu da İran’a yönelik olası bir saldırının gerekçelendirilmesi olarak okunuyor.

Bazı askeri analistler ve strateji uzmanlarına göre, ABD ile İsrail’in yürüttüğü süreç, aleni diplomasi görüntüsünün arkasında askeri hazırlık ve kamuoyunu manipüle etmeye dönük “kirli planlar” içeriyor. CNN ve New York Post gibi yayın organlarında yer alan haberlere göre, ABD İsrail’e Fordow gibi yer altı tesisleri için kullanılabilecek bunker-buster bombalar sevk etti. Bu sevkiyatlar kamuoyuna duyurulmazken, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun “ABD yardım etmese de biz Fordow’u vurabiliriz” açıklamaları, saldırı hazırlıklarının ciddiyetini gösteriyor.

Tüm bu gelişmeler, İran’ın diplomatik açıklamalarının bölgedeki tansiyonu düşürmekten çok, İsrail ve ABD’nin askeri planlarını şekillendirme sürecine hizmet ettiğini düşündürüyor. İran, barış çağrılarıyla zaman kazandığını sanırken, aslında rakiplerinin zaman kazandığı bir sürece destek vermiş olabilir. Bu da, özellikle IAEA’nın raporları ile çelişen nükleer silahlanma söylemlerinin aslında uluslararası meşruiyet yaratmak için kullanılan bir araç olduğu eleştirilerini gündeme getiriyor. İsrail’in mühimmat açığını kapatması ve ABD’nin “diplomasi” perdesi altında silah sevkiyatlarını artırması, söz konusu süreçte kimin gerçekten diplomatik, kimin ise stratejik hamle yaptığı sorusunu daha da önemli hale getiriyor.